Couple speaking with a doctor

Inā ētahi o ngā painga o te tautohutanga tōma, ko te rangimārie o ngā whakaaro mō ngā āhuatanga o te wā tērā, ko te whāinga wāhi tērā kia kimi kōrero anō mō te mate nei, ko te urutomo tērā ki ngā ratonga, ki ngā tautoko, ko te āhei tērā kia whakamahere mō ngā rā kei mua.  Mō ētahi tāngata, ka taea pea te hoatu i ētahi rongoā e āraingia ai te ngaunga o ngā raru hinengaro.

Ka mahia he aromatawai tākuta whānui e te tākuta ā-whānau. Ka whakatauria pea e ia he tohu ēnā kua puta mai nā tētahi māuiui ka taea te taurima, ka whakaūngia rānei ko te mate wareware.

Tērā pea hei wāhi mō te aromatawai:

  • Te whakawhiti kōrero mō ngā hītori hauora o te whānau
  • Te kōrero ki te whānau (i muri i ngā whakaaetanga katoa e tika ana)
  • Te kawe i tētahi tirohanga ki te tinana
  • He whakamātau ā-taiwhanga pūtaiao, ka uru pea ngā toto me te mimi ki konei
  • Te whakamātautau i te koi o te hinengaro, hei aromatawai i te rere o ngā mahi o ngā roro – arā, te maumahara, te reo, te arotahitanga whakaaro me te hīraurau hopanga
  • He whakaahua i ngā roro, e tirohia ai te hanganga o ngā roro, ka whakamahia hei hātepe atu i ētahi atu māuiui, hei tūtohu rānei i te tino momo mate wareware
  • Te aromatawai i te hauora hinengaro, e tautohutia ai pea ētahi māuiui ka taea te taurima pēnei i te pāpōuri, hei whakahaere hoki i ētahi o ngā tohu ka tūponotia hei wāhi o te mate wareware.

He tohutohu mō te haere ki te tākuta

Te tikanga ia, kia homai tohutohu, tautoko hoki te tākuta ā-whānau, kia whakarongo ki ō whakaaro, kia whakamārama i ngā mea kia mārama ki a koe, kia urupare hoki ki ō pātai, kia noho mauritau koe, kia matapoporetia hoki. Mehemea kāore i pēnei ngā mahi a tō tākuta ā-whānau, kaua e takaroa, haere ki te rapu i tētahi tākuta kē atu.

Ētahi kupu āwhina whai tikanga:

  • Whakaritea te hui mō tētahi wā o te rā tino pai mōu, mō te tangata hoki e āwangawanga nā koe rānei, arā, he wā e mārie ai te wairua, e pai ai te tinana. Kaua e mataku ki te tono i tētahi wā hui roa kē atu i te nuinga, mehemea e tika ana, ki ō whakaaro.
  • Whakaritea he rārangi pātai i mua i te haerenga, ā, he mea pai kē atu kia haere hoki tētahi mema whānau, hoa rānei kia haere i tō taha ki te hui i tō taha, tēnā i te haere takitahi.
  • Haria he kōpaki, meatia ki roto ngā kōrerorero ki tō tākuta ā-whānau. Inoi ki tō tākuta kia tuhia ētahi āhuatanga mehemea e tika ana.
  • Kaua e mataku ki te whakaputa kōrero, ki te tuku pātai rānei.

Mehemea ka hoki mai te tautohu kua pāngia e te mate wareware, he maha te tautoko e wātea ana. Kimihia ētahi atu kōrero mō ngā whakaaro e tika ana mō muri i tētahi tautohutanga māuiui, whakapā atu rānei ki tō rōpū Alzheimers ā-rohe mō ētahi mōhiotanga, tautoko hoki.

  • Tīkina ake tā mātou pukapuka mō te noho pai me te mate wareware Thumbnail Image

    Tīkina ake tā mātou pukapuka mō te noho pai me te mate wareware

    Ka tūhura ā mātou pukapuka i ngā pātai huhua a te hunga kua pāngia e te mate wareware, a ō rātou whānau, hoa anō hoki. He mea tino hira kia mārama te tangata ki ngā āhuatanga kei mua, he aha hoki ngā tautoko me ngā ratonga e wātea ana mō te noho pai me te mate wareware.